الگوی رفتاری پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)
1. حفظ آبروی مسلمان
هرکس پشت سر برادر دینی خود از آبروی او دفاع کند، بر خدا واجب است که او را از آتش دوزخ حفظ کند.
«خون و مال و آبروی مسلمان، بر مسلمان حرام است».
«شش چیز کارهای نیک انسان را نابود می‌کند؛ پرداختن به عیوب مردم، سنگدل بودن، پرستیدن دنیا، بی حیا بودن، آرزوی دراز داشتن و رها نکردن ستمگری»
«شما آیینه برادر خود هستید، اگر عیبی در او می‌بینید، آن را پاک کنید»
«هرکس مسلمانی را آزار دهد، مرا آزار داده است و هرکس مرا آزار دهد خدا را آزار داده است».
«هر که با مسلمانی تقلب کند، و یا به او ضرری بزند، و یا فریبش دهد، از ما نیست».
«هرکس سر راه مسلمانان را بگیرد و آزارشان دهد، لعنت کردن او بر آن‌ها واجب می‌شود».
«روا نیست که مؤ‌منی به [برادر دینی خود] به تندی و از سر آزار نگاه کند».
«آیا می‌خواهید بگویم که آتش دوزخ در آینده بر چه کسی حرام است؟ بر کسی که نرم خو و خون گرم بوده و سخت گیر نباشد».
«خدا رحمت کند کسی را که هنگام فروختن [جنسی] سخت نگیرد و هنگام خریدن آسان بگیرد و وقتی که پول می‌گیرد ملاحظه کند و وقتی که جنس را می‌دهد سخت گیر نباشد».
«از ما نیست کسی که خدا روزی اش را زیاده کرده، ولی او بر خانواده اش سخت می‌گیرد».
«مؤ‌من سخت گیر نیست خوی لطیفی دارد، چندان که فکر می‌کنی او نادان است».
«فرزندان خود را احترام کنید و خوب به آن‌ها ادب بیاموزید».
«برکت در بزرگان ماست. پس هر کس به کوچک ما رحم نکند و بزرگ ما را گرامی نشمارد از ما نیست».
«دانشمندان را گرامی بدارید، چرا که ایشان وارث پیامبرانند و هرکس گرامی شان بدارد، خدا و رسولش را گرامی داشته است».
«اموال شما به همه مردم نمی‌رسد، پس اخلاق خوب خود را در میان ایشان تقسیم کنید».
«چهار چیز است که با داشتن آن‌ها بر نداریِ خود غم مخور: راستگویی، امانت داری، خوش اخلاقی و میانه‌روی در غذا خوردن».
«خداوند سه چیز را از فضایل والای اخلاقی می‌شمارد؛ اول آن که از ستم درگذری، دوم آن که کسی را که به تو چیزی نمی‌دهد، از بخشش خود بهره‌مند کنی و سوم آنکه با کسی که از تو بریده، بپیوندی».
«پدر، هیچ مالی را بهتر از ادب به فرزند نمی‌دهد».
«خداوند اگر بخواهد بنده‌ای را خوار کند، دانش و ادب را از او می‌گیرد».
«مردم، مثل معادن گوناگون هستند و دارای نژاد مختلف هستند و تربیت بد، مثل نژاد بد است».
«از انواع اسراف این است که هر چه می‌خواهی، بخوری».
«هر که در خرج کردن میانه روی کند، خدا او را بی نیاز می‌کند و هر که زیاده روی نماید، خدا فقیرش می‌کند و هرکس بزرگی بفروشد، خدا او را در هم می‌شکند».
«برترین صدقه، آشتی دادن دو نفر است».
«میان مردم آشتی برقرار کن، هرچند با سخنی دروغ باشد».
«بزرگترین افراد امت من کسانی هستند که نه چندان توانگرند که خود را گم کنند و نه چندان تنگدست که دست دراز کنند».
«وقتی خداوند عزوجل خیری را برای خانواده‌ای بخواهد، به ایشان فهم دین می‌دهد و کوچکانشان بزرگانشان را گرامی می‌دارند و [خداوند] در زندگی مدارایشان می‌بخشد و در خرجشان آن‌ها را میانه‌رو می‌کند و گناهان ایشان را به آن‌ها نشان می‌دهد تا توبه کنند و بازگردند و اگر برای ایشان چنین نخواهد، آن‌ها را به خودشان وا می‌گذارد».
«سه چیز آدمی را هلاک می‌کند و سه چیز نجات می‌دهد. [اما] سه چیزی که هلاک می‌کند [عبارتند از:] بخلی که از آن اطاعت کنند، هوسی که مطیعش باشند و حالتی که آدمی از خود راضی باشد. و سه چیزی که نجات می‌دهد [عبارتند از:] ترس از خدا که در نهان و عیان باشد، مقتصد بودن که در تنگدستی و توانگری باشد، و عادل بودن که در همه حالات همراه انسان باشد».
«اگر سه چیز در برادرت دیدی، به او امیدوار باش: حیا، امانت و صداقت. و چون این سه چیز را ندیدی، امیدی به او مبند».
«برای من شش چیز را ضمانت کنید، تا من بهشت را برایتان ضمانت می‌کنم. وقتی سخن می‌گویید راست بگویید، چون وعده می‌دهید وفا کنید، چون امانتی به دستتان سپردند آن را ادا کنید، خود را از گناه نگاه دارید، چشم خود را حفظ کنید و دستانتان را از گناه بازدارید».
«سه چیز در هر که باشد منافق است، هر چند روزه بدارد، نماز بخواند، حج و عمره بگزارد و بگوید من مسلمانم: آن که چون حرفی می‌زند دروغ بگوید، چون وعده می‌دهد وفا نکند و چون امانت می‌گیرد خیانت کند».
